Rembrandt is begraven in de Westerkerk. De archieven van de Wester zijn ondergebracht bij het Stadsarchief Amsterdam[i]. Heel veel van het archief is gedigitaliseerd en kunt u thuis achter uw computer bekijken.
In het boek ‘Begraefinschrijving’ in het archief van de Westerkerk:
Niet heel makkelijk leesbaar. Op een pagina uit het jaar 1699, in de maand October
den 8
rembrandt van rijn schilder
op de roosegraft tegenouer het
doolhof baer roff 16 laet na
2 kijnders – 20 –
Zelfs als je weet wat er staat is ik het nog een tikje onbegrijpelijk.
Doolhof
Rembrandt woonde op de Rozengracht op nummer 184. Tegenover het (nieuwe) doolhof.[ii] Zo’n ‘doolhof’ was een combinatie van een dwaaltuin met beeldengroepen, die soms ook met mechanieken konden bewegen. Denk de sprookjestuin van de Efteling. In de tijd van Rembrandt had je in Amsterdam het ‘oude’ doolhof op de hoek van de Prinsengracht en de Looiersgracht. Daar stonden bijvoorbeeld de beelden van David en Goliath die nu nog in het restaurant van het Amsterdam Museum te zien zijn. Iets verder op de Looiersgracht werd later een tweede ‘nieuwe’ doolhof geopend dat in 1648 naar de Rozengracht verhuisde, op de plek waar nu het Rozenhofje is. Daar kwam Rembrandt in 1658 tegenover te wonen.
Een baar met roef
En dan de mysterieuze uitdrukking ‘baer roff 16’ Die betekent dat Rembrandt is begraven vanaf een draagbaar met roef, gedragen door 16 dragers.
“in ‘Thanatos – de geschiedenis van De Laatste Eer’ van H.L. Kok (…) staat dat kisten vroeger allemaal een ‘dakje’ hadden omdat het de woning van de dode is. Vanwege de ruimte die deze kisten innamen werd al in 1628 in Amsterdam bepaald dat alleen nog kisten met een vlak deksel gebruikt mochten worden. Ingenieus is de oplossing die men bedacht: tijdens de uitvaart legde men namelijk op de kist een rekje en daar overheen het baarkleed, zo had de kist toch een dakvormig en verhoogd uiterlijk. Dit rekje wordt een roefje genoemd.”[iii]
Bij het stadsarchief een ets van hoe dat er in de praktijk uit zag.[iv]
laet na 2 kijnders
En dat alles kostte dan 20 gulden.
De plaquette aan de noordzijde van de kerk is aangebracht in 1906, ter gelegenheid van het 300egeboortejaar van Rembrandt. De krans is gemodelleerd naar het schild op de nachtwacht waarin de namen van de (betalende) schutters zijn vermeld.
[i] Het archief van de Westerkerk in het Stadsarchief van Amsterdam kunt u hier zelf bekijken: https://archief.amsterdam/inventarissen/details/378.WK
[ii] Over de Amsterdamse doolhoven vond dit uitgebreide artikel:https://www.dbnl.org/tekst/spie010amst01_01/spie010amst01_01_0001.php
[iii] https://www.carlavanderburg.nl/de-grafkist-de-woning-van-de-dode/
[iv] https://archief.amsterdam/uitleg/indexen/72-begraafregisters-voor-1811?utm_source=OpenArchieven&utm_medium=browser&utm_campaign=OpenData
